Zgodnie z teorią kwadratu komunikacji, każdy komunikat składa się z czterech płaszczyzn:
Zawartość rzeczowa komunikatu - to właśnie ta informacja, którą chcesz przekazać swojemu rozmówcy. W tym artykule zawartością rzeczową są zasady psychologii komunikacji, które Ci przekazuję.
Relacja wzajemna - to stosunek do osoby, z którą rozmawiasz wyrażający się w wypowiedzi, czyli określenie stosunku nadawcy do odbiorcy oraz odbiorcy do nadawcy. To, że napisałam ten artykuł oznacza, że traktuję Ciebie, czytelniku jako osobę oczekującą informacji na temat poprawnego komunikowania się, czyli przypinam Ci rolę „ucznia”. To, że ty czytasz ten artykuł oznacza, iż akceptujesz tę rolę.
Ujawnienie siebie – Każda informacja mówi także zawsze coś o jej nadawcy. Z tej wypowiedzi, możesz się dowiedzieć, że ja – autorka znam język polski, potrafię pisać i posiadam pewną wiedzę dotyczącą komunikacji interpersonalnej.
Apel – Czyli to, do czego chciałbyś nakłonić odbiorcę poprzez swój komunikat. Chęć wywarcia wpływu może być jawna lub ukryta. Poprzez ten tekst, apeluję do Ciebie, abyś w czasie komunikacji spróbował wykorzystać ukazane w tym tekście wskazówki.
Wiesz już z jakich części składa się komunikat. W poniższym tekście dowiesz się jak go tworzyć, tak, aby jak najlepiej przekazać to, co masz do powiedzenia.
W jaki sposób najłatwiej sabotować swoją rozmowę z drugą osobą? Używając komunikatu typu „ty”. Wyobraź sobie dialog:
Komunikat typu „Ty” wyraża ocenę drugiej osoby. Mówimy w nim o człowieku a nie o tym, jak jego zachowanie działa na nas. Łatwo w ten sposób urazić drugą osobę, zostać odebranym jako osoba oskarżająca lub robiąca wyrzuty, co u naszego partnera w relacji wywołuje reakcję obronną.
Jakie jeszcze błędy popełniła Magda w swojej wypowiedzi? Co nie miara, użyła:
Każda z powyższych wypowiedzi prowokuje negatywną reakcję ze strony drugiej osoby. Ma ona ochotę zaprzeczyć wyolbrzymieniu, obronić się przed zarzutem. Może poczuć się poniżona oceną i odwdzięczyć się tym samym, gdy wypomina się jej przeszłe błędy. Uogólnienia wywołają u niej poczucie niesprawiedliwości.
Jak można tego wszystkiego uniknąć?
Wystarczy zbudować komunikat wedle kilku zasad:
Komunikaty typu „Ja” są bardzo pomocne zwłaszcza w sytuacjach konfliktowych. Dzięki nim można zapanować nad gwałtownymi emocjami i nie wypowiadać słów, których później możnaby żałować. Komunikaty typu „Ja” mogą wpłynąć na relację wyłącznie w pozytywny sposób.
Jak zareagowałaby Magda, gdyby skorzystała z powyższych wskazówek?
W jaki sposób możemy poprawić jakość naszych komunikatów i pokazać drugiej osobie, że ją słuchamy i jesteśmy zainteresowani tym, co mówi?
Bardzo cenne jest używanie Parafraz, czyli powtórzenie własnymi słowami wypowiedzi naszego rozmówcy. W ten sposób możemy:
Używając parafraz unikamy nieporozumień i pokazujemy rozmówcy, ze zależy nam na tym, aby go dobrze zrozumieć. W ten sposób okazujemy zaangażowanie w rozmowę i szacunek. Pamiętaj jednak, aby nie powtarzać dokładnie tego samego zdania, które wypowiedział rozmówca! W parafrazie mówisz swoimi słowami o tym, co było kluczowe w wypowiedzi Twojego rozmówcy.
W jaki sposób wyrazić zdanie na temat tego, co zrobiła/powiedziała druga osoba, w taki sposób aby jej nie urazić? Nawet krytyczną opinię można przemycić w formie, która nie sprawi drugiej osobie zbyt wiele przykrości.
Jak zareagowalibyście na taką informację z ust nauczyciela:
A jakie uczucia wzbudziłyby w Tobie te słowa:
Obie wypowiedzi mówią o tym samym, ale jak odmienne uczucia wzbudzają! Po usłyszeniu pierwszej z nich może pojawić się więcej negatywnych uczuć i zniechęcenia. Druga wypowiedź, może natomiast zmotywować do działania i dalszej pracy!
Jak stworzyć więc informację zwrotną, która nie zrani, lecz zmotywuje? To proste!
Buduj komunikat w formie kanapki:
Pamiętaj! Zawsze można znaleźć jakąś zaletę w pracy drugiej osoby. Warto zaczynać swoją wypowiedź odnosząc się właśnie do niej, a dopiero potem mówić o wadach. Pamiętaj, aby nie używać uogólnień i nie podcinać drugiej osobie skrzydeł. Jeśli masz dla niej jakąś wskazówkę, dzięki której następnym razem jej praca może być lepsza, powiedz o niej!
Pamiętaj, aby udzielać informacji zwrotnej używając komunikatów typu „Ja” a nie „Ty”!
Arykuł powstał w ramach projektu "Studencka Kawiarnia Możliwości - myślę więc jestem"
Projekt współfinansowany jest ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.