• By mgr Daria Michalczyk
• Opublikowane 27 November, 2013

Program rozwojowy - Poczucie własnej wartości cz. I

Jak podnieść poczucie własnej wartości?

Zaniżone poczucie własnej wartości dość często towarzyszy każdemu z nas. Zwykle wraz z nim doskwiera nam smutek, brak pewności siebie i poczucie winy. Charakterystyczne jest również to, że niekorzystnie przedstawiamy swoją osobę w porównaniach społecznych, jesteśmy wrażliwi na krytykę, czujemy się bezwartościowi i często stawiamy sobie nierealistyczne cele do osiągnięcia. Długotrwale utrzymujący się niski poziom poczucia własnej wartości wraz z powyższymi zmiennymi może przyczynić się do rozwoju stanów depresyjnych, a także znacząco wpłynąć na nasze funkcjonowanie psychospołeczne. Jak budować i podnieść poczucie własnej wartości? Co zrobić, by nasza samoocena była adekwatna i stabilna w czasie?

Czym jest poczucie własnej wartości?

Nauka, egzaminy, wynikający z nich stres to nieodłączne elementy studiowania. Sukces adekwatnego radzenia sobie z takimi i innymi trudnymi sytuacjami zależny jest w dużej mierze nie tylko od czasu poświęconego na przygotowanie, poziomu intelektualnego, kompetencji społecznych, motywacji, ale także od poczucia własnej wartości oraz przekonań o własnej skuteczności.

W literaturze psychologicznej dość często możemy spotkać synonimy poczucia własnej wartości takie jak: samoocena, obraz siebie, poczucie ważności. Poczucie własnej wartości należy do jednego z najważniejszych wyznaczników osobowości człowieka. W trakcie swojego życia każdy doświadcza różnych wydarzeń dotyczących własnej osoby. Są one porządkowane i organizowane w układ specyficznych wyobrażeń, pojęć oraz ustosunkowań mających związek z pojęciem własnego „ja”. Na tej podstawie wyłania się specyficzna postawa wobec samego siebie. Postawa zwana samooceną (Kulas, 1986). Należy ona do systemu wiedzy, który ułatwia każdemu poznanie siebie, a także umożliwia ocenę własnych możliwości w różnych sferach i pozwala na wybór takich zachowań, które są właściwie i zgodne z wymaganiami sytuacji zewnętrznych. Wiedza ta kształtuje się w procesie rozwoju społecznego i jest wyrazem nabytych w ciągu życia indywidualnych doświadczeń (Kwitok, 2007).

Samoocena odgrywa bardzo ważną rolę w życiu jednostki, wpływając nie tylko na świadomość siebie, ale również wspomagając proces rozwoju w kierowaniu swoim zachowaniem przy realizacji planów oraz dążeń życiowych. Pozwala człowiekowi określić swoją istotę oraz zróżnicować własną osobę od otaczającego środowiska (Dzwonkowska i in., 2008). Jak każda postawa, poczucie własnej wartości składa się z trzech komponentów:

• intelektualnego- należą do niego przekonania na swój temat oraz wartościowanie własnych cech i zachowań (pytanie: Jaki jestem?)
• emocjonalnego- zawiera emocje i uczucia jakie przeżywasz i odczuwasz wobec siebie samego (pytanie: Czy lubię siebie?)

• behawioralnego- dotyczy zachowań, jakie kierujesz wobec siebie i innych (pytanie: Dlaczego to robię?).

Rodzaje samooceny

Samoocena jest najlepiej zbadanym składnikiem osobowości człowieka. Rozważając podział samooceny, należy odwołać się do różnych jej definicji. Na ogół dzieli się ona na:

• samooceny szczegółowe- określają różne wymiary funkcjonowania człowieka i odnoszą się do pojedynczych cech danej osoby (np. ktoś wygrywa dużo zawodów sportowych- ma bardzo dobrą kondycję)
• samoocena globalna- to specyficzny rodzaj sądu, który dotyczy własnej wartości jako osoby i jest często określany jako poczucie własnej wartości.

Pomiędzy samoocenami szczegółowymi a samooceną globalną możemy obserwować pewne powiązania. Mówią o tym dwa modele: góra-dół (Top- Down) oraz dół-góra (Bottom- Up).

Dalej możemy wyróżnić:

• samoocenę jawną (świadoma)- globalna, szczegółowa, funkcjonuje na zasadzie rozumowania, dostępna poznawczo
• ukrytą (nieświadoma) - utajona postawa wobec samego siebie, procesy automatyczne uruchamiające sieć skojarzeń na podstawie kontaktu z danym bodźcem
• samoocenę jako cechę - względnie stabilna dyspozycja, która nie zmienia się w czasie (zmiany genetyczne)
• samoocenę jako zmienną w czasie - zmienność wiąże się z odpowiedzią na działający kontekst sytuacyjny bądź wydarzenie (czynniki i oczekiwania społeczne).

W literaturze dostępny jest również inny podział. Jeśli weźmiemy pod uwagę charakter opinii na własny temat, czyli to, co myślimy o sobie w sposób pozytywny lub negatywny, mówimy o wysokiej i niskiej samoocenie. Natomiast w obrębie trafności tego, jakie sądy na temat własnej osoby posiadamy, możemy mówić o samoocenie zawyżonej (w momencie przeceniania własnych zdolności), zaniżonej (gdy nie doceniamy swoich możliwości i sukcesów) i adekwatnej (kiedy ocena siebie jest odzwierciedleniem tego, jak jest w rzeczywistości).

Skąd się bierze niskie poczucie własnej wartości?

Optymalny oraz sprzyjający adekwatnemu działaniu jednostki jest wysoki poziom samooceny, natomiast jej niskie wskaźniki powszechnie uznawane są za źródło wielu problemów w funkcjonowaniu. Osoby z niskim poziomem samooceny nie posiadają dobrze ukształtowanego obrazu siebie, a ich wiedza dotycząca siebie jest mniej stabilna i przejrzysta. Następstwem tego staje się nadwrażliwość na ogólnodostępne informacje na własny temat oraz podatność na ich oddziaływania. U osób takich może wykształcić się lęk i społeczne wycofanie z kontaktów. W repertuarze zachowań osób z niską samooceną znajdują się głównie takie, których celem jest unikanie porażki, a także niebezpieczeństwa odrzucenia lub społecznego upokorzenia. Osoby o wysokiej samoocenie znacznie lepiej funkcjonują społecznie oraz szybciej adoptują się do nowych warunków i jest to związanie przede wszystkim z oceną siebie jako jednostki o wysokich kompetencjach społecznych.

Niskie poczucie własnej wartości może stać się powodem do odczuwania ciągłego dyskomfortu i złego samopoczucia na co dzień. Zazwyczaj takie osoby starają się ukryć swoją niską samoocenę poprzez przybieranie fałszywej maski lub też wchodząc w zachowania agresywne i kierować wrogość i frustrację na innych. Nieadekwatna i niska samoocena może wynikać przede wszystkim z niedostatecznej samowiedzy na własny temat (samopoznania i wglądu w siebie), a także być skutkiem doświadczania subiektywnych komunikatów od osób znaczących, wbudowując się w stałe schematy i błędne przekonania o sobie. Innych źródeł możemy poszukiwać w zbyt wysokich standardach oceny własnej osoby. Można wyróżnić trzy rodzaje ocen związanych z systemem Ja, których rozbieżności mogą prowadzić do odczuwania negatywnych emocji.

 Ja idealne – zawiera pragnienia, nadzieje, aspiracje, życzenia co do własnej osoby; odpowiedź na pytanie: Jaki chciałbym być?

• smutek, rozczarowanie, apatia= syndrom depresyjny

Ja realne – rzeczywiste informacje na własny temat (umiejętności, wiedza, zdolności, cechy itp.); odpowiedź na pytanie: Jaki jestem?

•  niepokój, strach, poczucie winy = syndrom agitacji

Ja powinnościowe – zawiera przekonania o obowiązkach, powinnościach i obligacjach; odpowiedź na pytanie: Jaki powinienem być?

Przejawy zaniżonego poczucia własnej wartości

Obraz siebie oraz aspekty z nim związane różnią się u osób z wysoką i niską samooceną. Mniej pozytywny obraz siebie u osób z niskim poziomem samooceny, wynika ze stosowania do samoopisu siebie mniej rozbudowanej wiedzy o korzystnych sposobach funkcjonowania. To znaczy, że osoby z niską samooceną nie potrafią zauważać w swoim zachowaniu pozytywnych aspektów i swoją uwagę kierują na takie, które mają neutralny wydźwięk. Niska samoocena może działać na zasadzie błędnego koła. Najpierw zaczynają się negatywne myśli na temat własnej osoby, co daje kolejne utrwalone schematy na temat siebie (niewiara we własne siły, przekonanie o mniejszej skuteczności, poczucie bezwartościowości, zmniejszona motywacja). Działające schematy wpływają na efekty podejmowanych działań, które z góry skazane są na niepowodzenie. Dalej niezadawalające efekty są informacją zwrotną dla osoby, wpływając bezpośrednio na poczucie własnej wartości. W ten sposób proces zaczyna się od nowa, niezależnie od podjętych działań i zachowań. Osoby o niskiej samoocenie będą odczuwać więcej negatywnych emocji w kontaktach społecznych oraz dążyć do przybierania fałszywego wizerunku. Zazwyczaj również zachowują dystans w stosunku do innych oraz ograniczają swoje zaufanie. Doznawane przez nich deprywujące emocje stają się kalką na bazie, której interpretują zachowania innych, z góry zakładając, że otoczenie społeczne ma o nich niekorzystne zdanie.

Jak pokazują badania (Baumeister i in., 2003) poziom samooceny może zależeć od doświadczanych sukcesów lub porażek. Wysoka samoocena wzmaga koncentrowanie się na odnoszeniu sukcesów, dlatego też takie osoby częściej uznają je za zasługę swoich możliwości oraz doświadczają jako bardziej realnych do spełnienia. Konsekwencją jest poprawa obrazu samego siebie oraz wzrost motywacji do odnoszenia kolejnych sukcesów. W przeciwieństwie do tego jednostki o niskiej samoocenie określają swoje szanse na powodzenie jako niskie, dlatego też zadania jakie stawiają przed sobą charakteryzuje zaniżona aspiracja. Zazwyczaj należą one do zadań prostych oraz takich, które ograniczają element ryzyka do minimum (Kulas, 1986). Także poziom wytrwałości i aktywności różni się w zależności od samooceny. W przypadku osób o niskiej samoocenie niechęć do podejmowania ryzyka sprawia, że wolą one sytuacje bezpieczne i neutralne, nawet kosztem rezygnacji z osiągnięcia własnego sukcesu. Zaznacza się to również w ich obrazie siebie, który staje się niepełny, dlatego też wzrasta ich wewnętrzna podatność na zranienie oraz gorsze radzenie sobie z trudnościami (Dzwonkowska i in., 2008).

Charakterystyczne zachowania dla osób z zaniżoną samooceną:

• angażowanie się w nierealistyczne zadania ponad swoje możliwości;
• wycofywanie się z nowych działań („To się nie może udać”);
• niepewność i potrzeba potwierdzania realizacji działań przez autorytety;
• nieśmiałość i unikanie udzielania się na forum publicznym;
• poczucie winy za doświadczane porażki i niepowodzenia;
• rezygnowanie z działań po doświadczeniu trudności;
• nadmierna koncentracja na własnych błędach, słabościach, porażkach i wadach;
• przejawianie wysokiej potrzeby akceptacji, pochwał i uznania ze strony innych, tzw. „głód miłości”;
• brak asertywności;
• zamykanie się w sobie i unikanie kontaktów towarzyskich;
• zmniejszona motywacja do działania, unikanie działań;
• duża podatność na krytykę i silne reakcje emocjonalne w przypadku jej doświadczania;
• niekorzystne porównywanie się z innymi osobami;
• zaprzeczanie własnym potrzebom.

Od czego zależy poczucie własnej wartości?

• inni ludzie
• porównania społeczne
• bilans osiągnięć i porażek
• aktywność własna

​Poczucie własnej wartości kształtuje się we wczesnym dzieciństwie, proces ten trwa przez całe życie.

Dlaczego moje poczucie własnej wartości jest niskie?

Po pierwsze - błędy myślenia:

• Myślenie w kategoriach wszystko albo nic (człowiek ocenia siebie, innych ludzi oraz świat w skrajnych kategoriach) np. ktoś uważa się za złego kierowcę, a o innych sądzi, że są dobrzy;
• Obwinianie (osoba wini wyłącznie siebie za wszystkie złe rzeczy, które jej się przytrafiają) np. ktoś uważa, że tylko on jest winien rozwodowi rodziców;
• Myślenie katastroficzne (osoba przewiduje negatywne wydarzenia mające zajść w przyszłości i uważa, że wszystko potoczy się jak najgorzej) np. student uważa, że nie zaliczy kolokwium, przez co nie zaliczy semestru;
• Wnioskowanie na podstawie emocji (człowiek wyciąga wnioski na podstawie jakiegoś zdarzenia, opierając się wyłącznie na własnych emocjach, ignorując fakty) np. kolega spóźnia się na spotkanie, a my jesteśmy pewni, że o nas zapomniał (nie bierzemy pod uwagę, że np. uciekł mu autobus);
• Stwierdzenia typu muszę i powinienem (osoba ma sztywne poglądy na temat tego, jaki musi lub powinien być on, świat i inni ludzie) np. sportowiec mówi sobie "muszę być zawsze pierwszy”;
• Selektywna uwaga (osoba zwraca szczególną uwagę na jeden negatywny szczegół i ignoruje wszelkie pozytywne aspekty) np. dziewczyna słyszy od koleżanki, że przytyła i ignoruje komplementy od pozostałych osób;
• Pomijanie pozytywów (człowiek ignoruje pozytywne aspekty danej sytuacji i mówi sobie, że te pozytywne doświadczenia się nie liczą) np. ktoś jest dobrym studentem, raz nie zdaje egzaminu i od tej pory uważa się za głupiego;
• Nadmierne uogólnianie (osoba myśli, że skoro spotkało ją coś nieprzyjemnego, to już zawsze tak będzie) np. chłopak, któremu dziewczyna odmówiła wyjścia do kina, myśli już zawsze kobiety będą mu odmawiać spotkań;
• Wyolbrzymianie/ minimalizowanie (osoba ma skłonność do przesadnego podkreślania negatywnych aspektów oraz do lekceważenia pozytywów);
• Etykietowanie (człowiek przypisuje ludziom i sytuacjom etykiety, zazwyczaj negatywne) np. .ktoś kto popełnia błąd w pracy, myśli o sobie "jestem idiotą”
• Wyciąganie pochopnych wniosków (człowiek uważa, że wie, co myślą inni i nie bierze pod uwagę innych możliwości lub osoba przewiduje, że w przyszłości sprawy potoczą się źle) np. osoba zakompleksiona uważa, że wszyscy mają ją za nieatrakcyjną.

Po drugie- samospełniająca się przepowiednia

Po trzecie- myślenie automatyczne

Ćwiczenie: Jak działa myślenie automatyczne?

Wykonaj wszystkie polecenia w czasie nie dłuższym niż 3 minuty:

1. Przeczytaj wszystkie polecenia przed rozpoczęciem pracy
2. Napisz swoje inicjały w prawym górnym rogu kartki
3. Narysuj trzy koła na lewym marginesie
4. Odhacz ptaszkiem każde koło
5. Podpisz się na dole kartki
6. Podkreśl polecenie numer 1
7. Na odwrocie kartki podziel 50 przez 15,5
8. Zrób trzy dziury w tym miejscu . . .
9. Jeśli wykonałeś wszystkie dotychczasowe polecenia, krzyknij „zrobiłem to!”
10. Na odwrocie kartki narysuj rower w pozycji pionowej widziany od góry
11. Popatrz na rysunek polecenia 10 i oceń rezultaty swej pracy
12. Jeśli uważasz, że jesteś pierwszą osobą, która dotarła do tego punktu, krzyknij: „prowadzę”
13. Sprawdź czas na swoim zegarku
14. Podkreśl wszystkie liczby jednocyfrowe po lewej stronie kartki
15. Gdy dojdziesz do tego punktu, krzyknij swoje imię
16. Napisz dzisiejsza datę na dole kartki
17. Gdy skończysz czytać punkt 17, wykonaj tylko polecenie numer 2

​Po czwarte - przekonania i nawyki

Czym są przekonania?

• wnioski wyciągnięte z danej informacji lub doświadczenia, osobiste opinie o tym;
• powstają w dialogu wewnętrznym (tym, o czym mówimy w myślach) najczęściej pod wpływem środowiska społecznego; 
• wpływają na postrzeganie w dany sposób świata i interpretowania zdarzeń;
• utrwalają się poprzez: powtarzanie, emocje i bodźce oraz potwierdzanie ich prawdziwości.

Przykłady przekonań obecnych w życiu człowieka:

1. Nie mogę się mylić (każdy może popełniać błędy i jest to naturalną cechą, skutek: strach przed podejmowaniem działań)
2. Wybieram bierność, bo nie mam wyboru (to Ty decydujesz, jak wygląda Twoje życie)
3. Opinie innych są ważniejsze niż moje własne (nie pozwól innym przejmować kontroli nad swoim życiem)
4. Żałuję/ wstydzę się tego, co było (ciągłe rozpamiętywanie przeszłych decyzji to błędne koło)
5. Nie wiem, czego chcę (znacznie łatwiej powiedzieć, czego się nie chce)
6. Niedocenianie tu i teraz (skup się na tym, co dzieje się w tej chwili i czerp jak najwięcej)
7. Ucieczka od problemów (STOP- nie wchodź w coś, co może ci zaszkodzić)
8. Odkładanie ważnych rzeczy na ostatnią chwilę (brak czasu, pretensję mogę mieć tylko do siebie samego)
9. Pozwalanie sobie na wymówki zamiast działań
10. Pomijanie pozytywnych stron życia i sukcesów (życie jest tylko jedno)

​Systemy przekonań:

Ćwiczenie: Szkodliwe przekonania na własny temat

Napisz wszystko, co przyjdzie Ci do głowy, najlepiej gdybyś się długo nie zastanawiał.

• Uważam siebie za osobę…
   
• Świat jest dla mnie…

Remanent twoich przekonań

• Wymień trzy rzeczy, w które wierzysz na swój temat.
• Wymień trzy rzeczy, w które wierzysz na temat związków.
• Wymień trzy rzeczy, w które wierzysz na temat pieniędzy.
• Wymień trzy rzeczy, w które wierzysz na temat pracy.
• Wymień trzy rzeczy, w które wierzysz na temat swoich zdolności.
• Wymień trzy rzeczy, w które wierzysz na temat swojego zdrowia.
• Wymień trzy rzeczy, w które wierzysz na temat swojej rodziny.
• Wymień trzy rzeczy, w które wierzysz na temat przyszłości.

Przy każdym wymienionym przekonaniu zanotuj, czy doświadczasz go jako pomocnego (p), czy szkodliwego (sz).

Czym są nawyki?

• to czynności lub zachowania, nad którym kontrolę w pełni przejęła nasza podświadomość;
• dzięki nim możemy w pewnym sensie zautomatyzować nasze działanie i sprawić, by kolejne wykonywanie tej samej czynności było dla nas coraz łatwiejsze;
• to cykl danego przekonania i postrzegania, który powoduje działanie w dany sposób.

Ćwiczenie: Mapa nawyków

Określ jakie nawyki posiadasz. Przeanalizuj przebieg swojego dnia i pomyśl jakie rzeczy przychodzą Ci z łatwością. Posiadasz jakieś nałogi? A może zachowujesz się w pewien określony sposób w danej sytuacji? Wypisz wszystkie swoje nawyki na kartce i podziel je na te, które przynoszą Ci korzyść oraz te, które nie są dla Ciebie dobre. Poniżej przykładowa lista pozytywnych i negatywnych nawyków:

Jak budować poczucie własnej wartości?

Samoocena może działać na zasadzie błędnego koła. Niska i niestabilna może stać się przyczyną ponoszenia w życiu kosztów i utrwalenia stałego wzorca funkcjonowania, opartego o przekonanie bycia bezwartościowym i do niczego. Ponadto może stać się przyczyną do współwystępowania obniżonego nastroju, smutku, poczucia winy, nieśmiałości, braku kontaktów społecznych, poczucia nieprzystosowania, agresji i autodestruktywności.

Samoocena reguluje zachowanie człowieka w taki sposób, by było ono zgodne z tym, co o sobie sądzi, a także jest zasadniczym źródłem motywacji do podjęcia pracy nad sobą, kształtując w ten sposób wiarę w siebie i swoje możliwości. Warto pamiętać, że poczucie własnej wartości jest sumą samoocen szczegółowych. Człowiek wartościuje siebie na różnych płaszczyznach, uwzględniając różne kryteria oceny. Na podstawie tego buduje postawę wobec siebie, która stanowi jedną z ważniejszych zmiennych opisujących sposób przeżywania siebie w obrębie całego życia.

Każdy z nas zastanawia się czasem, jak poprawić swoje poczucie własnej wartości? Chcąc dokonać zmiany wpędzamy się w myślenie, że może ona nastąpić z minuty na minutę. Niestety, po pewnym czasie odpuszczamy, mówiąc sobie, że to nic nie daje. Oczywiście, że nic nie daje i tak się nie da! Sukces zaczyna się od małych kroków. Trzeba być cierpliwym w dążeniu do celu, a efekty będą zdumiewające.

Od czego zacząć?

1.      Poznaj siebie

Ćwiczenie: Lista jestem

Napisz na kartce 15-20 zdań (lub więcej) zaczynających się od słowa „Jestem…”. Mogą to być absolutnie dowolne zdania na własny temat. Uważnie przyjrzyj się swoim zdaniom, przeczytaj je po cichu a następnie napisz na kartce następujące zdania:

• zdanie na własny temat, które mnie najlepiej charakteryzuje brzmi:…
• zdanie na własny temat, które najczęściej pojawia się w moich myślach brzmi:…
• zdanie na własny temat, które jest dla mnie najbardziej znaczące (osobiste, intymne) brzmi:…

W miejsce kropek możesz przepisać zdanie z listy „Jestem” albo wpisać całkiem nowe zdanie.

Przypisz teraz każdemu ze swoich zdań znak „+”, jeśli według Ciebie zdanie zawiera w sobie pozytywną samoocenę, znak „-”, jeśli zdanie zawiera samoocenę negatywną i znak „0”, jeśli zdanie nie zawiera w sobie żadnej samooceny.

1. Zastanów się, co poruszyło Cię w tym ćwiczeniu?
2. Czy odkryłaś/eś coś interesującego dla siebie?
3. Czy dowiedziałaś/eś się czegoś nowego na własny temat?
4. Jakie są Twoje refleksje po tej pracy?

Koło osobistej satysfakcji

Poniższe koło podzielone jest na 8 części, które reprezentują równowagę między różnymi obszarami Twojego życia. Zakładając, że środek koła to 0, a jego brzeg 10, określ poziom osobistej satysfakcji w każdej podanej dziedzinie. Narysuj linie w odpowiednim miejscu w każdej części koła tak, aby odzwierciedlały one Twój poziom osobistej satysfakcji. Oceń figurę, którą uzyskałeś po połączeniu wszystkich linii – jak bardzo przypomina ona koło?

Lubię/nie lubię

A teraz zastanów się i uzupełnij poniższą tabelę. Pamiętaj o tym, że na samoocenę globalną składają się samooceny cząstkowe, czyli poszczególne płaszczyzny Twojego życia, w których wartościujesz i oceniasz siebie.

Myślenie alternatywne

• myśl zastępcza w stosunku do naszej negatywnej myśli automatycznej
• nie zawsze musi to być myśl odwrotna do myśli automatycznej
• myśl alternatywna jest racjonalną odpowiedzią na negatywną myśl automatyczną

Ćwiczenie:

Zapoznaj się z poniższymi sytuacjami i negatywnymi myślami automatycznymi, jakie mogą towarzyszyć człowiekowi. Przekształć je w myśli alternatywne.

 Przykład: Zgubiłem się jadąc do znajomych- jestem niezdarą

Myśl alternatywna: Znajomi nie dali mi jasnych wskazówek, co do drogi. Poza tym była zła pogoda, więc miałem ograniczoną widoczność. Następnym razem już na pewno do nich trafię.

1. Przyczyniasz się do złapania przestępcy- inni zrobiliby to samo
2. Wygrywasz zawody sportowe- trafili mi się słabi przeciwnicy
3. Nie zdajesz ważnego egzaminu- jestem głupi
4. Przygotowałem kolację dla znajomego, ale on jej nie tknął - jestem fatalnym kucharzem
5. Prosisz kogoś do tańca, a ta osoba odmawia - jestem nieatrakcyjny

​​​

Arykuł powstał w ramach projektu "Studencka Kawiarnia Możliwości - myślę więc jestem"

Projekt współfinansowany jest ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.