• By mgr Daria Michalczyk
• Opublikowane 12 Grudzień, 2012

Uwaga kłótnia! - czy można w sposób konstruktywny?

 

W każdym związku zdarzają się momenty, w których prowadzenie zwykłej konwersacji jest niemożliwe. Niby nic wielkiego.  Mała kłótnia zazwyczaj rozpętana z powodu jakiejś błahej sprawy. Właściwie to nieuniknione doświadczenie. Wszystkim parom zdarzają się konflikty. Powodem do nich mogą być rozmaite rzeczy: porozrzucane skarpetki, niewyrzucone śmieci, niepozmywane naczynia lub też brak zrozumienia, czy po prostu poczucie niesprawiedliwego partnerskiego dzielenia się obowiązkami. Wachlarz przyczyn może obejmować bardzo szeroki zakres. Oczywiście zdarza się tak, że zaraz się godzicie z nadzieją, że znowu będzie jak dawniej. Jednak nie zawsze tak bywa. Pomijanie drobnych sprzeczek i mocniejszej wymiany zdań może doprowadzić do poważnego konfliktu, którego rozwiązywanie może pochłonąć znaczną część energii i czasu w waszym związku. Na czym polegają różnice w komunikowaniu się kobiet i mężczyzn?  Jakie są najczęstsze przyczyny kłótni w związku? Czy można kłócić się w sposób konstruktywny?

Od początku, czyli różnice w stylu komunikowania się kobiet i mężczyzn

Liczne badania na gruncie psychologii społecznej dowodzą istnienia różnic w stylu komunikowania się kobiet i mężczyzn. Okazuje się, że różnice te dotyczą przede wszystkim uwarunkowań biologicznych i społecznych. Wśród czynników lokujących się po stronie biologii i fizjologii największe znaczenie mają właściwości wokalne u obu płci. Kobiety wydają dźwięki o tonach zdecydowanie wyższych niż mężczyźni. Biorąc pod uwagę współczesne badania społeczne dochodzi się do wniosku, że różnice w tonacji wokalnej wynikają z odmiennych ról społecznych. Mężczyźni unikają wysokich tonów z obawy przed uwagami ze strony społeczeństwa o zbyt kobiecym głosie. W zachodnich społeczeństwach kobiety posługują się zdecydowanie niższym głosem, a jest to związane ze sprawianiem wrażenia bardziej kompetentnych. Według Robin Lakoff sposób komunikowania się kobiet nasycony jest środkami o charakterze propozycji (używają komunikatów typu: „nieprawdaż?”, „prawda?”, „czyż nie?”) co osłabia siłę komunikatu i sprawia, że wydają się one niepewne. Najnowsze badania wykazują, że wypowiedzi o charakterze propozycji są stosowane w równym stopniu zarówno przez kobiety i mężczyzn.

Inne badania przeprowadził psycholog Anthony Mulac analizując wypowiedzi różnych ludzi i określając takie cechy, które pozwoliły na identyfikację rozmówcy. Na tej podstawie wyróżnił typowe dla płci cechy wypowiedzi.

Cechy wypowiedzi mężczyzn to:

• podawanie własnych ustosunkowań i opinii (najlepiej będzie, jeśl; powinno się; itp),
• stosowanie zaimka „ja",
• używanie czasu teraźniejszego,
• wokalizacja pauz (różnego typu pomruki, chrząkania, przerywniki typu: hmmm, eeee),
• błędy gramatyczne,
• czasowniki w stronie czynnej, dynamiczne (zrobił, uderzył, itp),
• przymiotniki oceniające,
• odniesienia do ludzi ("większość ludzi", "wszyscy wiedzą, że...").

Cechy wypowiedzi kobiet to:

• stosowanie opozycji (zaprzeczenie własnego postulatu: "powinieneś to zrobić teraz, ale możesz też później"),
• pytania retoryczne,
• odniesienia do stanów emocjonalnych ("byłam taka zaskoczona!"),
• stosowanie przerywników ("aha"),
• dłuższe zdania,
• negacje, zaprzeczanie,
• stosowanie intensyfikatorów przysłówków ("tak bardzo", "ogromnie dużo", "niezmiernie").

Uwaga kłótnia! - jakie są jej przyczyny?

Kłótnia- Czy można przeżyć bez niej choć jeden dzień? To nie koniec świata- kłócić się i popadać w konflikty. Jak wiadomo to nieunikniona droga do rozwiązania jakiegoś problemu i oczyszczenia sytuacji. Kłócić można się z wielu przyczyn. Czasem powody są błahe- niepozmywane naczynia, ogólny bałagan, odmienne zdanie, czy wreszcie różnice w sposobie rozumienia rzeczywistości i własnych wartości. Na ogół takie drobiazgi puszcza się w niepamięć. Jednak po jakimś czasie okazuje się, że szybko zapomniane sprzeczki wracają jak bumerang i prowadzą do poważniejszych awantur, tym samym wymykając się spod jakiejkolwiek kontroli. Zatem, na czym polega pułapka kłótni?

• tłumiona złość = wybuch

Badania wskazują, że tłumiona złość okazuje się jedną z przyczyn powstawania konfliktów zarówno na płaszczyźnie związku dwojga osób, jak i również relacji i komunikacji społecznych w ogóle. Jest niebezpieczna z powodu destrukcyjnej siły i jej nieumiejętnego wykorzystania. Może się ujawniać w najmniej oczekiwanych momentach w sposób nieadekwatny do danej sytuacji. Poza negatywnym znaczeniem, złość niesie ze sobą wartość informacyjną wobec partnera komunikacji o jego stanie emocjonalnym i staje się jasnym sygnałem, że dzieje się coś niedobrego. Oczywiście, gdy jest wcześniej zauważana może stać się siłą ukierunkowaną na rozwój, przynosząc wiele korzyści. Podobnie jest w relacjach partnerskich - nie musi dzielić, pod warunkiem że wiemy, jak nad nią zapanować.

Kilka rad: jak radzić sobie ze złością

1. Znajdź źródło złości, uświadamiając sobie, co wprawiło cię w złe samopoczucie. Kiedy już poznasz źródło problemu, zastanów się, dlaczego akurat tak zareagowała(e)ś.
2. Kiedy jesteś zły, spróbuj ukierunkować swoją uwagę na coś, co przynosi ci przyjemność (weź długą kąpiel, poczytaj ciekawą książkę, posłuchaj muzyki, wyjdź na spacer, itp.).
3. Pomyśl, że złość sama w sobie może być motywująca, gdy obrócisz ją na swoją korzyść.
4. Nie tłum w sobie negatywnych emocji. Jeśli powodem złości jest sprzeczka z jakąś osobą, to staraj się wyjaśnić sytuację rozmawiając z nią o tym.

• negatywne emocje - nie tłamś ich w sobie

Wyobraź sobie następujący scenariusz. Pani X wraca zmęczona z pracy, po drodze wstępując po zakupy. Wchodząc na klatkę okazuje się, że winda nie działa, a musi dotrzeć na ostatnie piętro. Wspina się więc po schodach i zdyszana dociera do mieszkania zaciskając zęby i nic nie mówiąc. Cały czas rośnie w niej napięcie podsycane drobnymi nieoczekiwanymi zajściami. Panią X ogarnia wiele emocji począwszy od złości a skończywszy na samej obojętności. Wszystko byłoby inaczej, gdyby nie to, że właśnie na drodze Pani X pojawia się zadowolony Pan Y.

Każdy problem można rozwiązać. Okazywanie emocji w trudnych sytuacjach może stać się ważną informacją o tym, co się dzieje, ale także być sygnałem troski i nieobojętności ze strony drugiej osoby. Sama chęć rozmowy o danym problemie stanowi o potrzebie wspólnego bycia i partnerskiej relacji. Dobry związek to taki, w którym wyraża się negatywne emocje, nawet jeśli są one trudne do zakomunikowania. To wymaga jednak odwagi. Jedno jest pewne, nigdy nie należy udawać, że nic się nie stało.

• nie ma nic, czyli o przemilczanych problemach

Taktyka udawania i przemilczania problemu może stać się jedną z przyczyn powstawania kłótni, jak i oddziaływać w dalszej konsekwencji na zachowania w przyszłości. Obranie takiej drogi prowadzi donikąd. Rezygnacja z powiedzenia tego, co wewnętrznie dręczy i trapi, uniemożliwia zrozumienie właściwego problemu i powoli niszczy relację.

Bez nieznośniej atmosfery - konstruktywnie, czyli jak

Można rozwiązywać problemy w sposób świadomy i kłócić się z głową. Zaprocentuje to pozytywnie w kolejnych napiętych sytuacjach, prowadząc tym samym do lepszego rozumienia zarówno siebie jak i drugiej osoby. A więc, jak się kłócić w konstruktywny sposób? Oto kilka zasad:

1. Wiem o co chodzi - zrozumienie istoty problemu, a także uczuć i emocji towarzyszących podczas takich sytuacji ułatwi ci powiedzenie drugiej osobie tego, jakie jest twoje zdanie na ten temat oraz pomoże w lepszym opanowaniu własnej złości.
2. Nie oceniam innych, mówię o sobie - wyrażenie w pełni swojego stanowiska i przekazanie własnych uczuć nieoceniających drugiej osoby poprawi komunikację w związku, pozwalając na bardziej elastyczne rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w przyszłości.
3. Słucham i rozumiem - kłótnia nie jest monologiem, trzeba pamiętać o tym, że zrozumienie drugiej osoby jest wyrazem szacunku i troski.
4. Obserwuję, co się ze mną dzieje - podczas zaistniałych napiętych sytuacji staraj się również zauważać zmiany, które następują w tobie podczas wymiany zdań z partnerem (jakie emocje odczuwasz, co cię porusza, gdy mówi do ciebie partner).
5. Nie zamykam się – zranienie jest nieodzownym elementem kłócenia się, warto jednak pamiętać, że otwarcie się na przeprosiny i wzajemne wybaczenie pozwoli na zniwelowanie odczuwanego poczucia krzywdy.

Literatura:

Krauss R. M., Fussel S. R. (2007). Social psychological models of interpersonal communication. In: Higgins E. T., Kruglanski A., Social Psychology: Handbook of basic principles. Guilford Press, New York.

Wojciszke B., Jarymowicz M. (1999). Psychologia rozumienia zjawisk społecznych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Fischaleck F. (2000). Uczciwa kłótnia małżeńska. Jak rozwiązywać konflikty. Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.

Argyle M. (1999). Psychologia stosunków międzyludzkich. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.